Een-op-een: Jordin Canada x Jrue Holiday

Te midden van de coronapandemie brachten de NBA en WNBA hun spelers naar Florida in mei 2020 om daar basketbal te spelen in een 'bubbel' — een quarantainezone waarin onder relatief veilige omstandigheden kon worden gesport terwijl het virus rap om zich heen greep. Het geval wilde dat de meeste spelers de bubbel betraden tijdens intense raciale onlusten en heftige protesten voor sociale gerechtigheid in de VS. Schrijver en redacteur Massaër Ndiaye sprak twee in LA geboren spelers: Jrue Holiday van de Milwaukee Bucks, al 11 jaar professional en een van de beste verdedigers ter wereld, en Jordin Canada van Seattle Storm, een van de spectaculairste speelsters in de WNBA, die onlangs haar tweede kampioenschapsring won in pas drie – zware – seizoenen. Ze kwamen samen om te praten over hun bizarre leven in de bubbel, hun eigen politieke bewustwording en hoe de tijd van huis ze hielp om de kijk op hun wereld vorm te geven.

Jrue: Ik was trots op de stad en op de mensen die strijden voor waar ze in geloven. Mensen die vechten voor onze cultuur, voor zwart zijn. Ik ben niet naar de protestacties gegaan omdat mijn vrouw zwanger was en er nog steeds een pandemie gaande was, maar ik heb daar wel mee geworsteld. Ik wilde er ook bij zijn en er onderdeel van uitmaken, meestrijden. Alleen al zien dat mensen ergens voor staan, zich sterk maken voor iets waar ze in geloven, vind ik een eer. En ik had graag samen met hen geprotesteerd.

Jordin: Ik was bij een van de protestacties in Hollywood. Dat was tijdens zo ongeveer de ergste periode, toen de pandemie echt flink huishield in LA. Het lastige was dat ik veilig en voorzichtig wilde zijn, maar ik was tegelijk ook trots dat iedereen samenkwam en steun betuigde voor zwarte mensen, maar ook voor het land. We bevinden ons in een cruciaal tijdperk en als je dan iedereen bij elkaar ziet komen om te protesteren voor iets dat belangrijk is voor de rechten van de mens, voor zwarte mensen, dan is dat heel bijzonder. Zo veel mensen die verandering eisten. Ik was blij dat ik zo mijn allereerste protest ooit kon meemaken — het was echt bijzonder.

Jrue: Ik zette er zo mijn vraagtekens bij. Je hoort vaak dat mensen zeggen dat er iets gaat gebeuren, maar dan komt er weinig van. Dat je dan echt zo'n bubbel in gaat, helemaal afgeschermd, dat is wel een prestatie. Ik voelde me er veilig. We werden elke dag getest, er waren activiteiten georganiseerd. Maar het was vooral een ervaring die je moest doorstaan met het vertrouwen dat het zou gaan werken. Soms is dat moeilijk als je de dingen zelf niet in de hand hebt en het aan anderen moet overlaten. Naar mijn idee heeft de NBA het uitstekend gedaan.

Jordin: We wisten we niet wat we konden verwachten, we maakten ons veel zorgen over de veiligheid, protocollen en richtlijnen, en of het zou werken of niet.

Jrue: Toen we er aankwamen — en ik speel al 11 jaar in de league, dus ik heb mijn vrijheid al 11 jaar, en dan twee maanden die bubbel in... het was raar om je zo beperkt te voelen. Maar er was een gezamenlijk einddoel. Dat wilden we niet verpesten, dus wenden we aan het regime en de discipline. Ik dacht eerst dat het vreselijk ging worden, maar het viel best mee.

Jordin: Het was iets waar we aan moesten wennen, net als bij een reis naar het buitenland en dan eerst een paar weken in isolatie moeten. We moesten op onze kamer blijven, konden niet met teamgenoten omgaan, behalve tijdens trainingen of bijeenkomsten. We konden ook niet naar andere teams toe. Maar toen dat veranderde, werd het beter. Uiteindelijk mocht er steeds meer en mochten we zowel met ons eigen team als met andere teams omgaan.

We zaten vooral veel op onze kamers en probeerden onszelf zo goed en zo kwaad mogelijk bezig te houden. Zoals je al zei, waren we wel een beetje gewend aan dergelijke situaties. Maar het was zeker zwaar en mentaal vaak ook heel vermoeiend, want je zit in je eigen bubbel en er is niemand die langs kan komen of je gezelschap kan houden. Ik werd er mentaal sterker door, dat ik de focus en mentaliteit kon behouden en kon zeggen: ik ben hier om te spelen. Het was alleen basketbal en verder niets. Alleen veel films kijken op Netflix, meer kon ik niet doen.

Jrue: Het niveau was er zeker. Ik denk dat elk team wist dat ze hier kwamen om te winnen. Het verschil met thuis spelen is dat je een publiek hebt dat je de nodige aanmoediging kan geven of dat je tegenstander kan afschrikken met hun enthousiasme. Maar het was stil. Ik weet nog dat we onze eerste wedstrijd tegen de Jazz speelden en 20 punten voor stonden. Met nog twee minuten op de klok zou er dan normaal veel spanning in de lucht hangen. Nu niet, je merkt dat er geen publiek is, de energie bleef hetzelfde. Daar moest ik echt aan wennen. Als je voor een publiek speelt, zelfs uit, dan is het jouw team tegen de rest van de wereld. Hier voelde je dat niet. Dat we geen publiek hadden, stond me echt flink tegen in het begin.

Jordin: Mee eens, zonder publiek spelen was anders. Superstil. We speelden onze eerste wedstrijd tegen New York — iemand kreeg een vrije worp en het was gewoon doodstil. We zijn gewend aan de energie van een publiek. Nu moesten we het als team uit onszelf halen. Elke wedstrijd moest alle energie alleen van ons komen en nergens anders. Ook het spelniveau lag behoorlijk hoog, want niemand had een thuisvoordeel. Iedereen kon, net als op een openbaar veldje, spelen zoals ze wilde. Dat was heel leuk, heel competitief. Teams versloegen onverwacht andere teams omdat hun publiek er niet was. Het was echt heel leuk.

Jordin: Voordat we besloten dat er daadwerkelijk een seizoen zou komen, wisten we dat we ons eerst en vooral moesten inzetten voor de "Say Her Name"-campagne. Wat betreft wel of niet knielen: dat verschilde per team. Ik weet dat we [vanuit Seattle Storm] niet op het veld wilden staan tijdens het volkslied. Dus als dat werd gestart, liepen we terug naar de kleedkamer en vlak voor het begin van de wedstrijd kwamen we dan weer terug. Gedurende het seizoen bespraken we hoe we van ons konden laten horen en mensen konden motiveren om te gaan stemmen. We wilden ook dat mensen op de hoogte waren over wat er in hun land gebeurt én ondertussen strijden voor een zwarte vrouw die slachtoffer was van politiegeweld.

Jrue: Het is belangrijk gesprekken te hebben tussen teams en spelers. Wij knielden omdat we dat zagen als teken van verbondenheid. Beide teams besloten dat te doen. We wilden verenigd zijn in alles wat we deden en er ook zijn voor de jongens die bleven staan en niet wilden knielen. We waren niet boos op ze, we hadden er geen oordeel over. Het ging om verbondenheid en de reden dat ik terugkwam om te spelen, was dat het om veel meer ging dan basketbal. We dachten aan alle mensen die we slachtoffer zagen worden van een ander. Dat we ergens voor konden staan en het gesprek gaande konden houden, dat we mensen konden laten weten dat onze cultuur veel voor de wereld betekent... en daar gaan we mee door.

Jrue: Ik zeg het je eerlijk, ze hebben me geleerd om door te zetten. Wat je net zei — onze ervaringen in de bubbel waren heel verschillend. Ik heb dat altijd meegekregen, zeker van mijn moeder, die deel uitmaakte van de eerste vrouwencompetitie. Ze moest kiezen tussen verhuizen naar het buitenland of docent worden, wat ze uiteindelijk is gaan doen. Ze moest grote knopen doorhakken en voor veel dingen vechten. Hetzelfde geldt voor mijn vrouw — vrouwen krijgen in de voetbalwereld minder betaald dan mannen.

En nogmaals, mijn vrouw heeft vrijwel nooit verloren. Eigenlijk alleen in 2011, toen ze met haar team tweede werd tijdens de World Cup. Ze heeft twee gouden medailles gewonnen tijdens de Olympische Spelen en in 2015 de gouden medaille in de World Cup. Ze is een van de allerbesten ooit. Dat vrouwen niet de erkenning krijgen die ze verdienen, doet pijn. Net als voor mensen in mijn familie en voor mijn zus die nog met jou [Jordin] heeft gespeeld. En mensen die zeggen dat het om 'ander talent' gaat, of andere vaardigheden — die kijken niet goed. Vrouwen spelen harder dan mannen en zijn van topniveau. Jullie trainen harder dan de meeste mannen die ik ken, zonder te zeuren, en jullie spelen echt ruig. Dat begreep ik toen ik mijn vrouw zag spelen en ook van mijn moeder leerde: hoe taai en moedig vrouwen kunnen zijn. Ze hebben altijd moeten vechten en zichzelf altijd moeten bewijzen.

Jordin: Ik was nooit eerder actief of bewust bezig met politiek of sociale kwesties. Ik sprak me over weinig dingen uit. Na dit jaar voelt het als een verantwoordelijkheid om er iets aan te doen, om niet achterover te leunen en mijn mond te houden.

Jrue: Ik heb het al vaker gezegd, maar je raakt gewend aan discriminatie. Je krijgt het gevoel dat als je dát tegen iemand zegt, ze dan denken dat je het verzint of dat het helemaal niet zo ernstig is. Zwart zijn kan in elke situatie gevaar opleveren. Als je met politie te maken krijgt, een winkel binnenloopt, wat dan ook. Je wapent je ertegen. Maar het is nu ook aan mij om me te laten horen. En als ik me daar ongemakkelijk over voel, dan moet ik me daar maar overheen zetten, want het gaat niet alleen om mij — het gaat om zo veel mensen. Voor de mensen die ons voor gingen in de strijd. Voor mijn 4-jarige dochter en mijn pasgeboren zoon. Zo veel mensen.

Jrue: Ik zag het eigenlijk niet zo zitten om de bubbel in te gaan. Alles wat er sociaal gezien in onze wereld speelde, begon in elkaar te storten en ik had het gevoel dat ik niet genoeg deed. Ik wist niet wat ik moest doen: ik wist niet hoe ik kon helpen. Ik weet dat protesteren helpt, maar ik wilde meer doen. Ik zat samen met mijn vrouw in bed en bleef maar piekeren over wat we zouden kunnen doen. Mijn vrouw stelde voor dat we de rest van mijn salaris aan onze cultuur, aan onze gemeenschap konden doneren. Toen ze dat zei, ging er een lichtje branden en viel er een last van mijn schouders. Het was een perfect idee, want we praten er best veel over, maar geld speelt een grote rol in de ongelijkheid tussen wit en zwart, en rijk en arm. Ik ben door God gezegend dat ik deze sport al een tijdje mag beoefenen en dat ik behoorlijk goed verdien. Maar ik kan het straks toch niet meenemen. Er zijn mensen die hulp nodig hebben. Financieel gezien kan ik dus bijdragen. Als ik dat niet had besloten, was ik de bubbel niet in gegaan.

Jrue: Ik vond dat er een goede reden moest zijn om mijn vijf maanden zwangere vrouw achter te laten om drie maanden in een bubbel te wonen. Het voelde alsof ik ze achterliet op een eiland. Onze wereld stortte langzaam ineen en ik had iets nodig om me te motiveren én waarmee ik anderen kon helpen, onze mensen, die het nu echt nodig hebben.

Jrue: Soms is dat praten alleen je ervaringen delen met anderen, herkenning vinden, je verbonden voelen en dat is echt belangrijk. Dat gebeurt veel op social media, denk ik. Of het nu gaat over onrechtvaardigheid op sociaal vlak, over geestelijke gezondheid — soms weet je niet of een NBA- of WNBA-speler het moeilijk heeft, omdat we zo op ons wedstrijdseizoen gericht zijn. Maar we zijn ook mensen, we worstelen net als iedereen. Ik denk dat we ons meer verbonden kunnen voelen met anderen als we ons uitspreken over wat ons verbindt.

Jordin: Ik zie dat mijn generatie zich heel bewust is van wat er speelt en dat ze zich inzetten voor sociale rechtvaardigheid. Ik besef dat ik als atleet dezelfde dingen meemaak. Ook ik ben een mens. Ik heb gevoel, ik ervaar dingen, maar dat er zoveel mensen zijn die ons steunen, die andere atleten steunen, dat is fantastisch. Want het gaat niet alleen om ons — het gaat om de toekomst. Je wilt alles doen wat je kunt voor een veel betere toekomst voor zwarte mensen.

Jrue: Van de NBA en de WNBA weet ik dat ze spelers meer inbreng hebben gegeven in wat ze willen dat de league uitdraagt. Daar mogen ze mee doorgaan. Ik denk dat we op die manier blijven innoveren. Het gaat nu meer en meer om de spelers. Ik denk dat het heel veel impact heeft dat wij als spelers gesteund worden door de league als we ons ergens over uitspreken.

Jordin: Ik denk dat we ons moeten blijven uitspreken en dat we nieuwe manieren moeten blijven vinden om mensen die minder bedeeld zijn te helpen. We zetten ons in voor iets groters dan onszelf en daar hebben we de steun van de league hard voor nodig.