Donmuş Gıdalarla Arandaki Buzları Erit

Rahatlık ve fiyat, bazılarımızın markete girer girmez donmuş gıda reyonuna gitmesinin iki önemli nedenidir. Ancak taze gıdaların daha sağlıklı olduğunu düşündüğün için donduruculara uğramıyorsan çok şey kaçırıyorsun.

Güzel kokulu, olgunlaşmış bir şeftalinin bir paket dondurulmuş dilim şeftaliden çok daha lezzetli durduğunu biliyoruz. Ancak görünüşler aldatıcı olabilir. Taze ve dondurulmuş gıdaların besleyici niteliklerini kıyaslayan gıda bilimcisi Prof. Dr. Graham Bonwick, "Sonuçta taze meyve canlıdır." diyor. Şeftali dalından koparılır koparılmaz C vitamini gibi bazı besin maddeleri bozunmaya başlar ve meyve rafta ne kadar uzun süre durursa o kadar çok miktarda besin maddesi kaybolur.

Toplandığı gün şok dondurulan (gıdaları genellikle sıvı azotla çok hızlı dondurma işlemi) meyve ise o anki halinde kalır. Yani besin maddelerinin yüksek yoğunluğu korunur.

Bonwick ve İngiltere Chester Üniversitesindeki meslektaşları, süpermarketlerden yaban mersini ve ahududu gibi meyveleri hem taze hem dondurulmuş olarak aldı ve bunları buzdolabında ya da dondurucuda üç gün bekletti. Dondurulmuş meyvelerdeki C vitamini ve toplam antosiyanin (bir tür antioksidan) miktarı, buzdolabında bekletilen taze meyvelerle eşit veya daha yüksek miktardaydı.

Alışveriş yaparken pakette iki şeye dikkat etmelisin: Organik etiketi (vitaminler ve minerallerle birlikte pestisit almamak için) ve ekstra şeker (yaratacağı sağlık sorunları nedeniyle kaçınmalısın; zaten meyvelerde ekstra şekere ihtiyaç olmaz).

Dondurulmuş meyveler gibi dondurulmuş sebzeler de besin maddeleri açısından zengindir. Yapılan bir çalışma, dondurulmuş brokolideki antioksidan beta karoten miktarının taze brokolidekinden dört kat fazla olduğunu buldu. Dondurulmuş havuç için de durum farklı değil: Kanserle savaşan polifenol ve göz sağlığına yardımcı olan antioksidan lutein maddelerinin taze havuca kıyasla daha fazla olduğu görüldü.

Georgia Üniversitesinde yapılan bir başka çalışmada araştırmacılar brokoli, ıspanak, karnabahar ve bezelye gibi gıdalar satın aldı ve bunların yarısını taze durumda, yarısını da dondurarak bekletti. Ürünlerin satın alındığı gün iki grup da besin maddeleri açısından benzer durumdaydı. Ancak beş gün sonra, sağlıklı bir bağışıklık sistemi açısından gerekli olan A vitamini, C vitamini ve folik asit taze sebzelerde çok azalmıştı.

Bunun nedeni ne? Dondurulmuş meyveler gibi dondurulmuş sebzeler de genellikle hasat gününde şoklama yöntemiyle dondurulur. Bu yüzden besin maddelerini taze sebzelerden çok daha yavaş kaybederler. Londralı diyetisyen Lucy Jones, besin maddelerini korumak için sebzeleri haşlamak veya sotelemek yerine buharda veya mikrodalgada pişirmeni öneriyor. Ayrıca meyvelerde olduğu gibi bütçeni zorlamıyorsa organik sebzeleri seçmeli ve ekstra şeker (veya sodyum) içermeyen ürünleri almaya dikkat etmelisin.

Toptan dondurulmuş et veya tavuk satın almak, protein alımı için uygun maliyetli bir çözümdür. Peki, protein dondurucundaki çetin kış koşullarında hayatta kalabilir mi? Jones, bu soruya evet yanıtını veriyor.

Jones, şöyle diyor: "Proteinler, yağlar; çinko, demir ve selenyum gibi mineraller genellikle nispeten kararlıdır [yani kolayca çözünmezler]. Ancak taze et yerine dondurulmuş et tüketmek, bu makro ve mikro besinleri daha çok almana yardımcı olabilir." Çünkü Bonwick'e göre dondurma ve çözme işlemleri etteki bazı hücresel yapıları bozar ve bu da vücudunun bu besin maddelerini almasını kolaylaştırır.

Taze et alırken neye dikkat ediyorsan dondurulmuş et alırken de aynı şeylere dikkat et. Jones, "Serbest dolaşan hayvan gibi yetiştiricilik uygulamalarını tercih et ve etin kaynağının etikette yazmasına dikkat et." diyor.

Deniz veya göl kıyısında yaşamıyorsan "taze balık" diye aldığın balığın alışveriş yaptığın markete ulaşması iki hafta veya daha uzun sürebilir. Bu, somon filetonun sağlıksız olduğu anlamına gelmiyor. Ancak tabağına gelene kadar B ve D vitamini gibi bazı besin maddelerini kaybetmiş olabileceği anlamına geliyor. Dondurulmuş balık ise tutulur tutulmaz güvertede veya rıhtımda şoklama yöntemiyle dondurulur ve bu sayede, proteinini ve kalbe faydalı omega-3 yağ asidini korur. "International Journal of Food Science" dergisinde yayınlanan bir araştırma, balık reyonunda satılan ürünler ile dondurulmuş gıda reyonunda satılan ürünlerin kalite açısından genellikle farklı olmadığını doğruluyor.

Jones, suşi veya hafif mühürlenmiş ton fileto yapmayı planlıyorsan dondurulmuş balığın, parazitlere daha az maruz kaldığı için enfeksiyon riskini azaltabileceğini söylüyor. Ne tür balık alırsan al, yukarıda bahsettiğimiz faydalara sahip olmak için paketinde teknede veya rıhtımda dondurulduğunun yazmasına dikkat et.

Mikrodalgada ısıtılan hazır gıdalar artık eskisi gibi değil. Jones, birçok şirketin sodyum ve doymuş yağ miktarını azaltmak için önemli çalışmalar yaptığını söylüyor.

Bununla birlikte, dondurulmuş hazır gıdalar söz konusu olduğu zaman sağlıklı seçenekleri diğerlerinden ayırmak için çok dikkatli olmalısın. İçindekiler listelerini gözden geçir ve tanımadığın katkı maddeleri olup olmadığına bak. Jones, "Et veya balık bazlı bir üründe etin veya balığın içindekiler listesinin en tepesinde veya tepelerde olmasını istersin." diyor. Bitki bazlı olanlar da dahil olmak üzere tüm dondurulmuş hazır gıdalarda ekstra şeker ve sodyum olup olmadığına bak (ne kadar az olursa o kadar iyidir) ve South Florida Üniversitesi'nin tavsiyesine göre toplam en fazla 18 gram yağ olmasına dikkat et. Ayrıca malzeme listesi kısa seçenekleri tercih et. Bu, genellikle gıdanın daha az işlendiği anlamına gelir.

Sana verebileceğimiz en önemli tavsiye şu: Gıdaları sırf donmuş oldukları için almamazlık etme. Gerekli özeni gösterdiğin takdirde dondurulmuş gıdalarla arana mesafe koymana hiç gerek yok.