Το μυστικό της επιτυχημένης επαναφοράς

Διακοπές. Γιορτές. Διάλειμμα. Αρκεί να διαβάσουμε αυτές τις λέξεις, για να μας διαπεράσει ένα ξαφνικό κύμα χαράς. Είναι απολύτως λογικό. Σε μια περίοδο που η κόπωση χτυπάει κόκκινο, λαχταράμε λίγο χρόνο να χαλαρώσουμε και να γεμίσουμε τις μπαταρίες μας. Ξέρουμε ότι το χρειαζόμαστε για να μπορέσουμε να κυνηγήσουμε τους στόχους μας με ανανεωμένη διάθεση και να επιτύχουμε μακροπρόθεσμη πρόοδο.

Ποιο είναι το πρόβλημα; Η νοοτροπία του "όλα ή τίποτα". Συχνά, μια απαραίτητη ανάπαυλα γίνεται πλήρης παύση. Λίγες μέρες ξεκούρασης μετατρέπονται σε έναν ολόκληρο μήνα χωρίς γυμναστική. Ένα Σαββατοκύριακο κραιπάλης σε μια εκδρομή καταλήγει να σαμποτάρει ένα σταθερό πρόγραμμα διατροφής. Μία ή δύο εβδομάδες διακοπών από τα μαθήματα ή τη δουλειά κάνουν την επιστροφή μας στον υπολογιστή να φαίνεται βουνό, ακόμα και αν λατρεύουμε αυτό που κάνουμε.

Ο λόγος που σου φαίνεται τόσο δύσκολο να επανέλθεις στο πρόγραμμά σου είναι ότι μάλλον αντιμετωπίζεις το "διάλειμμα" ως μια περίοδο αδράνειας, όπως εξηγεί η Michelle Cleere, PhD, ψυχολόγος απόδοσης που συνεργάζεται με κορυφαίους αθλητές, επαγγελματίες μουσικούς και στελέχη εταιρειών. "Στην κοινωνία μας, οι άνθρωποι θεωρούν ότι πρέπει είτε να τα δώσουν όλα είτε να κάνουν μηδενική προσπάθεια", αναφέρει η Cleere. Αυτό, όμως, που χρειαζόμαστε πραγματικά είναι λίγη ευελιξία.

Όπως η συνεχής υπερπροσπάθεια μπορεί να μας οδηγήσει σε κόπωση, έτσι και η εγκατάλειψη κάθε καλής συνήθειας σε ένα διάλειμμα μπορεί να μας κόψει τη φόρα και να μας οδηγήσει στην αποτυχία, αναφέρει η Nicole Detling, PhD, καθοδηγήτρια πνευματικής απόδοσης και ειδικός αθλητικής ψυχολογίας που συνεργάζεται με ολυμπιονίκες και καθημερινούς αθλητές. "Οι άνθρωποι τα πηγαίνουν καλά όταν έχουν συνέπεια και πρόγραμμα", εξηγεί η Detling. Όπως λέει, ακόμα και λίγες μέρες χωρίς σωστή διατροφή, άσκηση, διάβασμα ή δουλειά μπορεί να δημιουργήσουν μια συνήθεια, με αποτέλεσμα ο εγκέφαλός σου να θεωρεί αυτήν την κατάσταση φυσιολογική. Γιατί συμβαίνει αυτό; "Είναι πολύ πιο εύκολο για το μυαλό να συνεχίσει στο ίδιο μοτίβο παρά να ξεκινήσει από την αρχή", αναφέρει η Detling.

Αντί να βάλεις απότομα φρένο στο πρόγραμμά σου, προσπάθησε απλώς να "αφήσεις λίγο το γκάζι", συμβουλεύουν οι Cleere και Detling. Αυτό επιτρέπει στο μυαλό σου να ξεκουραστεί από τη συνεχή ένταση της καθημερινής προσπάθειας. Επιπλέον, όπως προσθέτει η Cleere, όταν ρίχνουμε λίγο τους ρυθμούς και υιοθετούμε μια πιο χαλαρή στάση (π.χ. κάνουμε πιο εύκολες προπονήσεις στις διακοπές αντί να παρατήσουμε τελείως το γυμναστήριο), είναι πιο εύκολο να επιστρέψουμε στο κανονικό μας πρόγραμμα. Σκέψου το σαν μια κατσαρόλα με νερό στο μάτι της κουζίνας. Μπορεί να επανέλθει πιο γρήγορα σε σημείο βρασμού, αν χαμηλώσεις τη θερμοκρασία αντί να κλείσεις τελείως το μάτι.

Αυτή η προσέγγιση μπορεί επίσης να σε βοηθήσει να ανεβείς επίπεδο όταν επιστρέψεις στο πρόγραμμά σου, όπως λέει η Cleere, "αν χρησιμοποιήσουμε την ευκαιρία για να δουλέψουμε δεξιότητες που εξελίσσουν την προσωπικότητά μας με διαφορετικό τρόπο". Έστω ότι είσαι δρομέας και χρειάζεσαι ένα πνευματικό και σωματικό διάλειμμα από το συνεχές τρέξιμο. Βγάλε το ποδήλατό σου ή το στρώμα γιόγκα, ώστε να συνεχίσεις να δίνεις στο σώμα σου την κίνηση που χρειάζεται για να μην "σκουριάσει", αλλά και να θέσεις στον εαυτό σου νέες σωματικές και πνευματικές προκλήσεις. Αν είσαι άνθρωπος που τα Σαββατοκύριακα προετοιμάζει πάντα τα ίδια γεύματα για την εβδομάδα, πειραματίσου με νέα πιάτα τα οποία περιλαμβάνουν λαχανικά ή υγιεινά δημητριακά που δεν είχες δοκιμάσει ποτέ. Ποιο είναι το νόημα; "Αλλάζουμε τη ρουτίνα μας με κάτι ευχάριστο, διαφορετικό και διασκεδαστικό, αλλά δεν σταματάμε τελείως την προσπάθειά", λέει η Detling.

Χρησιμοποιώντας το διάλειμμά σου για να δοκιμάσεις μια δραστηριότητα που εξυπηρετεί τους στόχους σου, έχεις ακόμα ένα πλεονέκτημα, προσθέτει η Detling: το σώμα απελευθερώνει "ορμόνες της χαράς", όπως ντοπαμίνη, σεροτονίνη και ενδορφίνες. "Αυτές οι ορμόνες που μας κάνουν να νιώθουμε όμορφα καταπολεμούν το άγχος στον οργανισμό", αναφέρει. "Έτσι, η συγκέντρωση βελτιώνεται και το σώμα δυναμώνει".

Μπορεί να χρειαστείς μια μικρή ώθηση για να μπεις ξανά σε ρυθμό όταν έρθει η ώρα να επιστρέψεις στο κανονικό σου πρόγραμμα. Δοκίμασε αυτές τις στρατηγικές για να μπεις στο πνεύμα γρήγορα.

"Το χαρακτηριστικό των αθλητών που προπονούνται ακόμα και όταν δεν έχουν διάθεση είναι το συνεχές τους κίνητρο και η αφοσίωσή τους σε έναν μεγαλύτερο στόχο", αναφέρει η Detling. Είτε θέλεις να σηκώνεις μεγαλύτερα βάρη είτε να έχεις περισσότερη συνέπεια στο διάβασμά σου, να χρησιμοποιείς λιγότερο πλαστικό ή να επικοινωνείς με τους παππούδες σου πιο συχνά, αναρωτήσου γιατί έθεσες αυτόν τον στόχο. Θέλεις να έχεις περισσότερη ενέργεια; Περισσότερη χαρά; Περισσότερη επίγνωση; "Πρέπει να συνεχίσουμε να ρωτάμε τον εαυτό μας μέχρι να ανακαλύψουμε τον λόγο, ο οποίος είναι τόσο βαθύς που θα μας εκπλήξει", αναφέρει η Detling. Σκέψου αυτόν τον λόγο κάθε φορά που χρειάζεσαι ώθηση.

Όπως λέει η Detling, όλοι κάνουμε έναν εσωτερικό μονόλογο που μας κατακλύζει με πληροφορίες, πράγμα που συχνά γίνεται αυτοκαταστροφικό. Για παράδειγμα, μπορεί να αποφασίσουμε ότι θέλουμε να κρατάμε ημερολόγιο, αλλά μετά να πούμε στον εαυτό μας ότι μας παίρνει πολύ χρόνο ή ότι δεν έχουμε κάτι ενδιαφέρον να γράψουμε. Η Detling σε συμβουλεύει να απαντήσεις συνειδητά στην εσωτερική σου φωνή, επαναλαμβάνοντας το "γιατί" σου και τον στόχο που έχεις θέσει. Έτσι, θα αρχίσει να σωπαίνει και να σε πείθει λιγότερο. "Είναι σαν να παίζουμε έναν αγώνα τένις στο μυαλό μας", αναφέρει χαρακτηριστικά. "Ο εγκέφαλος θα μας πετάξει το μπαλάκι λέγοντάς μας ότι δεν έχουμε διάθεση. Είναι καθήκον μας να αποκρούουμε αυτό το μπαλάκι κάθε φορά".

Για να αναλάβεις δράση αμέσως, είτε κυριολεκτικά (π.χ. να σηκωθείς από το κρεβάτι για να κάνεις γιόγκα) είτε μεταφορικά (για να γραφτείς σε ένα μάθημα που έχεις βάλεις στο μάτι εδώ και καιρό), σκέψου: "3, 2, 1, πάμε". Όπως λέει η Detling, μια απλή αντίστροφη μέτρηση μπορεί να σου δώσει την αίσθηση του ελέγχου και πείθει το μυαλό σου ότι ήδη έχεις πάρει την απόφαση να αναλάβεις δράση. Χρησιμοποίησέ τη για μικρά βήματα, π.χ. "3, 2, 1, βάλε τα παπούτσια σου", "3, 2, 1, άνοιξε την πόρτα", "3, 2, 1, κάνε τζόκινγκ στο τετράγωνο" κ.λπ. αντί να πεις κατευθείαν "3, 2, 1, τρέξε 10 χλμ.". Με αυτόν τον τρόπο, η εντολή φαίνεται πιο εύκολη και πετυχαίνεις πολλούς μικρούς στόχους στην πορεία, αποκτώντας έτσι αυτοπεποίθηση.

Όταν δυσκολεύεσαι πραγματικά να επιστρέψεις στο παλιό σου πρόγραμμα, σκέψου έναν τρόπο για να κάνεις τη διαδικασία πιο υποφερτή. Για παράδειγμα, αν σου φαίνεται ακατόρθωτο να αρχίσεις ξανά τα βάρη, δοκίμασε να ακούσεις την αγαπημένη σου μουσική (αντί να μην ακούς καθόλου μουσική ή να ακούς ένα playlist που δεν σε ενθουσιάζει). Όπως έδειξε μια νέα μελέτη, αυτό μπορεί να σε αποσπάσει από την προσπάθεια που πρέπει να καταβάλεις, κάνοντας έτσι την άσκηση να φαίνεται λιγότερο δύσκολη. (Επίσης, η μελέτη έδειξε ότι ακούγοντας αγαπημένα σου τραγούδια που έχουν περίπου 165 χτύπους ανά λεπτό, μπορείς να αυξήσεις τη δύναμη και την αντοχή σου στη διάρκεια της προπόνησης.) Όπως λέει η Detling, είναι σαν να βάζουμε γράσο στις ρόδες και αυτή η μικρή διευκόλυνση μπορεί να μας δώσει την ενέργεια που χρειαζόμαστε για να επανέλθουμε δυναμικά.

Αν παρ' όλα αυτά δεν μπορείς να ξεφύγεις από αυτήν την άκαμπτη νοοτροπία στην προπόνηση, στη διατροφή, στα χόμπι ή στις κοινωνικές σου υποχρεώσεις, σκέψου αν ο μελλοντικός σου εαυτός θα ευχαριστεί ή θα κατηγορεί τον τωρινό σου εαυτό μετά το διάλειμμά σου. Κάνε ό,τι μπορείς για να εξασφαλίσεις τη μακροπρόθεσμη ευτυχία σου και είναι βέβαιο ότι η προσπάθεια να επανέλθεις στο πρόγραμμά σου και να δεις πρόοδο σε βάθος χρόνου θα στεφθεί με επιτυχία.