Vier gezondheidsvoordelen van vroeg opstaan, volgens artsen
Gezondheid en wellness
Met deze voordelen denk je wel twee keer na voordat je op de snooze-knop drukt.
Het maakt niet uit of je van nature vroeg opstaat of dat je dagelijks bij het krieken van de dag wakker moet worden, vroeg opstaan biedt een heleboel voordelen voor je gezondheid. Van gereguleerde hormonen tot minder kans op depressie, artsen leggen uit waarom je zou moeten overwegen je wekker vroeg te zetten.
Voordelen van vroeg opstaan
Volgens David Brendel, M.D., Ph.D., zijn er twee categorieën te onderscheiden als het gaat om de voordelen van vroeg opstaan: de biologische voordelen en de gedragsmatige voordelen. Beide kunnen je helpen je voor te bereiden op betere dagen én nachten.
1.Vroeg opstaan helpt je biologische ritme te reguleren
De zon is de beste wekker. En het zal je helpen om in een goed slaap-waakschema voor de lange termijn te komen.
"Onmiddellijke blootstelling aan licht in de ochtend helpt ons bioritme te bepalen", zegt Annie Miller, maatschappelijk werker en expert in gedragsslaapgeneeskunde. Het biologische ritme is de interne vierentwintiguurscyclus van het lichaam die reageert op veranderingen van licht. "Als licht op je ogen valt, geven je hersenen aan dat het tijd is om wakker te worden."
Door de dag te beginnen met het eerste licht wordt je lichaam ook voorbereid om te gaan slapen als het donker is. "Vroeg wakker worden en 's morgens vroeg die signalen krijgen, kan ook de signalen 's avonds helpen, waardoor je gemakkelijker in slaap valt", zei Miller.
2.Je kunt je productiviteit verhogen
"Mensen voelen zich over het algemeen 's morgens vroeg productiever", zegt Miller.
Daar kunnen een paar redenen voor zijn, waarvan er één is dat vroege vogels profiteren van de meest natuurlijke tijd waarin hun lichaam alert is. Cortisol, wat we kennen als het 'stresshormoon', draagt bij tot het stimuleren van wakkerheid, legt Brendel uit.
De niveaus van het hormoon fluctueren van nature gedurende de dag, waarbij "de piek voor de meeste mensen ergens rond acht uur 's ochtends ligt", zegt hij. "Cortisol kan ervoor zorgen dat wakkerheid en alertheid worden bevorderd, dus het gezondste en productiefste is om te proberen je gedrags- en werkschema af te stemmen op deze biologische veranderingen."
Als je in shifts werkt, kan je cortisolpiek op een ander moment van de dag plaatsvinden, afhankelijk van je slaapschema.
3.Vroege vogels hebben mogelijk minder kans op het ontwikkelen van chronische ziekten
Vroeg wakker worden kan ook invloed hebben op je stofwisseling. Uit een recent onderzoek blijkt dat mensen die vroeg opstaan meer vet verbruiken tijdens rust en inspanning en gevoeliger zijn voor insuline dan mensen die laat opstaan. Dit kan betekenen dat de kans op diabetes type 2 kleiner is.
Bovendien bleek uit het onderzoek dat mensen die vroeg opstonden ook 's morgens en 's middags meer aan lichaamsbeweging deden en over het algemeen minder vaak zaten gedurende de dag. En meer bewegen doet wonderen voor je gezondheid en vermindert het risico op alles van hart- en vaatziekten, angstaanvallen, sommige vormen van kanker en meer.
4.Vroeg opstaan kan gunstig zijn voor je geestelijke gezondheid
De effecten van vroeg wakker worden die het bioritme reguleren, kunnen meer opleveren dan alleen hoe uitgerust je je voelt. Het kan ook helpen je stemming te reguleren en je geestelijke gezondheid te verbeteren. Uit onderzoek komt naar voren dat verstoringen in het biologische ritme de symptomen kunnen verergeren bij mensen die aanleg hebben voor stemmingsstoornissen als zware depressies en angst. Maar hou wel in gedachten dat stemmingsstoornissen ook kunnen leiden tot slaapstoornissen. Het werkt dus beide kanten op.
Aan de andere kant is "een van de vele manieren om depressie te behandelen het vaststellen van slaappatronen die beter overeenkomen met natuurlijke licht- en donkercycli", zegt Brendel.
Sterker nog, hij vertelt zijn patiënten dat als er maar één ding is dat ze in hun gedrag moeten veranderen om depressie te verminderen, het wel het aanleren van betere slaapgewoonten moet zijn. In het bijzonder het volgen van een slaapcyclus die de natuurlijke klok van het lichaam nabootst en hen 's morgens vroeg blootstelt aan licht.
"Vanuit klinisch oogpunt hebben mensen die de verandering maken om vroeger naar bed te gaan — en vroeger op te staan — vaak een betere geestelijke gezondheid", zegt Brendel. En er is onderzoek dat dit bevestigt: in een onderzoek uit 2021 bij meer dan 840.000 mensen bleek dat een voorkeur voor vroeger wakker worden in verband gebracht werd met een 23 procent lager risico op een depressieve stoornis.
Consistentie is essentieel
"Het belangrijkste is consistentie", zegt Miller. "Door consistent te zijn met je wektijd kun je er ook voor zorgen dat je 's avonds gemakkelijker in slaap valt."
Door elke dag op dezelfde tijd wakker te worden, bouw je een zogenaamde 'slaapdrang' op, legt ze uit. "Slaapdrang is wat ervoor zorgt dat we ons 's avonds slaperig voelen. Hoe langer we wakker zijn, hoe meer slaapdrang we hebben, dus eerder opstaan helpt daarbij."
Consistentie is ook essentieel om gezonde gewoonten zoals lichaamsbeweging en goede voeding tot een onderdeel van je routine te maken. "Ik leg bij patiënten de nadruk op regelmaat in de slaap. Ik zie het als de basis voor het afstemmen van biologische ritmes en het opbouwen van gezonde gewoonten", zegt Brendel. "Als je een goed slaapschema hebt, zal het gemakkelijker zijn om die gewoonten op te bouwen, en als je die gewoonten hebt, is de kans groter dat je een slaapschema kunt opbouwen."
De meeste mensen kunnen zich wel voorstellen dat ze door vermoeidheid een work-out overslaan of minder goede voedselkeuzes maken, toch?
Conclusie: "Als er één ding is dat je in je leven wilt plannen en echt goed wilt regelen, begin dan met je slaap", zegt Brendel. Eerder wakker worden in de ochtend is één manier om dat voor elkaar te krijgen.
Tekst: Amy Marturana Winderl