Puberteit, ongesteldheid en sport

Eerlijk is eerlijk, de puberteit is een verwarrende tijd. Het is een normaal onderdeel van opgroeien, maar ook een tijd vol emotionele en fysieke veranderingen waardoor we ons kwetsbaar en onzeker kunnen voelen. Dat geldt zeker voor jonge meisjes. We werken samen met Women in Sport — een stichting in Groot-Brittannië die zich inzet om alle meisjes en vrouwen de kans te geven om te sporten. De stichting ziet de puberteit als een cruciale periode waarin meisjes kunnen inzien dat bewegen iets leuks, waardevols en gezonds kan zijn. De stichting is opgericht in 1984 en heeft uitgebreid onderzoek gedaan. Keer op keer blijkt uit onderzoeken dat 'meisjes de levenslange voordelen van sport mislopen'. Het is onze gezamenlijke missie om daar verandering in te brengen.


De puberteit en ongesteldheid zouden geen redenen moeten zijn voor meisjes om niet te sporten. Toch blijkt dat alles wat er speelt — van ongesteldheid tot groeiende borsten, en van geurtjes tot haargroei — behoorlijk confronterend is. Dit alles kan invloed hebben op het zelfvertrouwen, de motivatie en zelfs het plezier in sporten.

Uit onderzoek van Women in Sport blijkt ook precies dat. Van de 2,1 miljoen meisjes tussen de 11 en 16 in het Verenigd Koninkrijk (1) profiteert een meerderheid niet van de voordelen die sporten biedt. 34% van de meisjes geeft aan niet mee te doen aan de gymles omdat ze het niet leuk vinden dat er naar hen wordt gekeken. 35% doet niet mee wegens een gebrek aan zelfvertrouwen (2). Het goede nieuws: dat is aan het veranderen. Lees verder en ontdek hoe we onze generatie meisjes kunnen helpen.

Met Made to Play wil Nike meisjes aanmoedigen het voortouw te nemen in sport. Het sportprogramma heeft als doel kinderen van elk niveau zelfredzamer te maken. Het biedt 17 miljoen kinderen de kans om te bewegen en daardoor een gezonder, gelukkiger en succesvoller leven te leiden.

Op school kan zweten, lichaamsbeharing, angst om door te lekken en een vermeend gebrek aan talent aanleiding zijn tot pestgedrag van anderen. Die angst voor kritiek en competitie kan een diepgaande negatieve invloed hebben op het gevoel van eigenwaarde van jonge meisjes en op hun vermogen om actief te zijn.

Women in Sport benadrukt dat meisjes minder vaak deelnemen aan teamsporten: 48% van de 13- tot 16-jarige meisjes sport minimaal één keer per week in teamverband, tegenover 68% van de jongens (3). Het is zelfs zo dat meisjes in hun tienerjaren vaker stoppen met sporten en bewegen dan op welk ander moment in hun leven ook. 42% van de meisjes tussen de 12 en 14 jaar zegt lichaamsbeweging tijdens hun ongesteldheid te mijden (4). Dergelijk gedrag is het begin van gewoontes die later lastig terug te draaien zijn.

Het staat buiten kijf dat sporten meisjes zelfredzamer maakt. Sterker nog, als je al vroeg een actieve levensstijl hebt, kan dat een positieve en krachtige bijdrage leveren aan de overgang van meisje tot volwassen vrouw. Onderzoek van Women in Sport laat zien dat wanneer je vroeg begint met sporten, je later minder snel opgeeft. Dat is een van de vele redenen waarom we jonge meisjes moeten stimuleren om te bewegen — ook als ze ongesteld zijn.

"Bewegen kan helpen ongesteldheidsklachten te verminderen en je beter te voelen," aldus sportwetenschapper Georgie Bruinvels, PhD. Dat is te danken aan het vrijkomen van endorfines, die "je stemming kunnen verbeteren en je laten ontspannen". Samen sporten is een goede manier om kids al vroeg te laten wennen aan fitness. Heb je inspiratie nodig om te beginnen, bekijk dan de begeleide runs en trainingstips voor elk niveau in de Nike Run app. Heb je je favoriete training gekozen? Maak er dan een gezinsactiviteit van!

Sporten en bewegen zijn ook goed voor je hoofd. Wat je leeftijd of interesses ook zijn: door fysieke uitdagingen ontdekken tieners wat ze mentaal aan kunnen en waar hun lichaam toe in staat is. Door sporten ontstaan vriendschappen en herinneringen waar meisjes trots op kunnen zijn. Ze leren hoe ze kalm kunnen blijven onder druk, hoe ze met stress moeten omgaan en hoe je zowel als verliezer als winnaar sportief blijft. Dat zijn allemaal waardevolle eigenschappen waar ze later veel aan hebben.

Van discipline en focus tot het vermogen om in een team te spelen: een gezonde mindset maakt de overgang van school naar het werkende leven een stuk gemakkelijker. Door te bewegen heb je meer energie, kun je je hoofd leeg maken en kun je ook je nachtrust en stemming verbeteren. Volgens Women in Sport geeft 42% van de werkende vrouwen aan dat actief blijven ze helpt om kalm te blijven tijdens stressvolle perioden op het werk (5).

Positieve rolmodellen en coaches kunnen sport en spel toegankelijker maken voor meisjes. Door meisjes te motiveren, inspireren en zelfredzamer te maken, kunnen ze zowel in de sport als daarbuiten aan hun zelfvertrouwen werken. Daardoor blijven ze vaker langer sporten en profiteren ze ook van alle andere voordelen die daaruit voortvloeien.

Maak sporten nu en in de toekomst leuk voor meisjes. Bekijk onze gids Made To Play Coaching Girls, onderdeel van de Made To Play missie van Nike, om kids in beweging te krijgen voor een gezonder, gelukkiger en succesvoller leven.

Ouders kunnen ervoor zorgen dat hun dochters genieten van sport en dat ze profiteren van de vele voordelen die dat oplevert, tijdens de puberteit én hun volwassen leven. Hier volgen enkele eenvoudige stappen waarmee je ze kunt voorbereiden op sport en spel.

Je hoeft niet te wachten tot je dochter aan het puberen is voor je over ongesteldheid begint. Georgie Bruinvels, PhD en expert in vrouwensportwetenschappen, zegt: "We moeten af van het taboe rond ongesteldheid, en meisjes en jongens anders naar menstruatie laten kijken." Hoe meer je samen naar de facetten van het opgroeien kijkt — van het benoemen van lichaamsdelen tot lichamelijke veranderingen, zoals haargroei en puistjes — hoe normaler het in de puberteit zal zijn. Herinner meisjes eraan dat ze niet alleen zijn, vertel over je eigen ervaringen als puber. Zo kunnen ze hun zelfvertrouwen opbouwen en hun lichaam leren accepteren terwijl ze aan het veranderen zijn.

Uit gegevens van Women in Sport blijkt dat een actieve moeder een grotere kans heeft om een actieve dochter groot te brengen. Sterker nog: meisjes die een moeder hebben die fysiek actief is, hebben twee keer zoveel kans om zelf te gaan sporten. Kinderen met twee sportende ouders hebben zes keer zoveel kans. Door eerder met sporten te beginnen en door het samen te doen, ziet je dochter ook hoe je omgaat met beweging tijdens de verschillende fases van je menstruatiecyclus. Dat maakt ongesteldheid tot iets normaals en helpt ook de spanningen tijdens die eerste puberjaren wat te verminderen. Begin bijvoorbeeld samen aan een leuke work-out uit de Nike Training Club app. Zo werk je samen aan doelen en leuke herinneringen. Door samen tijd door te brengen, krijg je mogelijk ook zicht op eventuele problemen waar je dochter mee kampt. Toe aan een work-out voor het hele gezin? In de app vind je alles wat je nodig hebt, ongeacht je ervaring of niveau.

In een periode waarin tienermeisjes druk voelen om er op een bepaalde manier uit te zien en te presteren, kunnen nieuwe, leuke activiteiten ze weer plezier geven in sport. Van een klimmuur bedwingen met vrienden tot een hardloopsessie op het strand: een frisse kijk op beweging kan het competitieve element dat jonge meisjes voelen wat wegnemen. Samen bewegen is een geweldige manier om kinderen al op vroege leeftijd aan sporten te laten wennen. Bekijk voor inspiratie om te beginnen de begeleide runs en trainingstips voor elk niveau in de Nike Run app. Heb je je favoriete training gekozen? Maak er dan een gezinsactiviteit van! En onthoud: er is geen 'beste' manier om te bewegen. Alles wat je doet is oké, zolang je hartslag er maar van omhoog gaat.

Ongesteldheid en premenstrueel syndroom (PMS) zijn vaak de reden dat meisjes het sporten overslaan, terwijl in beweging komen juist kan helpen om kramp te verminderen. Dat is te danken aan endorfine, ook wel het gelukshormoon genoemd, die fungeert als natuurlijke pijnstiller.

"Er is dus geen reden voor meisjes om niet te sporten als ze ongesteld zijn. Ze kunnen zich er juist veel beter door voelen. Ze hebben alleen de juiste informatie en stimulans nodig," aldus sportwetenschapper Georgie Bruinvels, PhD.

Sporten tijdens je ongesteldheid is voor veel meisjes behoorlijk beangstigend. Women in Sport adviseert om meisjes te helpen zich hierop voor te bereiden. Met een plan in de aanslag kunnen meisjes zich zelfverzekerder voelen en zijn ze mogelijk eerder geneigd om mee te doen.

Women in Sport ontdekte dat 42% van de 12- tot 14-jarigen sport mijdt tijdens de ongesteldheid (6). 36% van de 13- tot 16-jarigen komt niet aan de aanbevolen 60 minuten beweging per dag (7). Je kunt ze ter geruststelling alvast wat maandverband en toiletspullen meegeven in in hun sporttas. Ook kun je in gesprek gaan over hoe (vaak) je bijvoorbeeld maandverband vervangt (vlak voor en na het sporten). Dat kan een zeer positieve invloed hebben op hun zelfvertrouwen. Andere dingen die je mee kunt geven zijn deodorant, goede kleding, de juiste sport-bh en een extra broek.

Hoewel menstruatie en puberteit voor velen een lastige tijd kunnen zijn, is het enorm waardevol om beter te begrijpen hoe je lichaam werkt. Vrouwen die hun cyclus bijhouden, ervaren meer controle over hun lichaam en kunnen hun activiteiten daarop aanpassen. Met het advies om ook hun hormonale veranderingen in kaart te brengen, krijgen meisjes mogelijk een betere band met hun lichaam en kunnen lichaamsbeweging als positiefs gaan zien. Tegelijkertijd geeft dit ze zekerheid dat wat ze voelen normaal is.

Wil je meer weten over hoe je work-outs aanpast aan de drie fases van je menstruatiecyclus? Bekijk dan de Nike Cycle Sync collectie via de Nike Training Club app.

Dit artikel is geschreven in samenwerking met Women in Sport. Wil je meer weten? De website van Women in Sport bevat een schat aan informatie.