Çevren Beslenmeni Nasıl Etkiler?

Hazırlayan: Nike Training

Yiyecek tercihlerinin raydan çıktığı son olayı düşün. Nerede oturuyordun? Hangi tabağı veya kaseyi kullanıyordun? Ne müzik çalıyordu? Yanında kim vardı? Bu sorulara vereceğin yanıtlar önemlidir.

Precision Nutrition'ın Program Direktörü ve 20 yıldan fazla deneyime sahip beslenme eğitmeni Krista Scott-Dixon şöyle diyor: "Çevremiz, tercihlerimiz üzerinde farkında olmadığımız kadar etkilidir. Sessiz bir faktördür. Genellikle kötü tercihler yapmamızı irade eksikliğine bağlarız. Ama gerçekte, yakın çevremizdekiler potansiyel başarımızı önemli ölçüde etkiler."

Scott-Dixon çevre dediği zaman aklına fiziksel çevre geliyor olabilir. Bu gerçekten de bulmacanın büyük bir parçasıdır: Bulunduğumuz yer (mutfak, ofis, araba) ve bu ortamın durumu, neyi nasıl yediğimizi etkiler. Ama bilimsel çalışmalar, çevremizle ilgili diğer küçük ayrıntıların da beslenme tercihlerimizi etkilediğini ve sağlıklı beslenme çerçevesinde dikkate alınmaları gerektiğini gösteriyor.

Scott-Dixon, dağınık ve kalabalık bir mutfakta aceleyle kötü yiyecek tercihleri yapabileceğini, çünkü orada sağlıklı beslenmek için ihtiyacın olan şeyleri bulamayacağını veya onlara kolayca erişemeyeceğini söylüyor: "Mikserin mektupların ve tezgah kalabalığının altına gizlenmişse asla yeşil smoothie yapamazsın."

Dikkat dağıtıcı olmayan, düzenli bir yerde yemek yemen önemlidir. Beslenme dergisi Appetite'ta yayınlanan bir çalışma, yemeğini TV'nin önünde, bilgisayarına veya telefonuna bakarken yersen yemeğinle gerçekten etkileşime girmediğini, hatta doygunluk hissi duymadığını söylüyor. Bu da ilerleyen saatlerde atıştırmalık yeme ihtimalini artırıyor.

Bu konsept, hareket halindeyken yemek yemek için de geçerli. Başka işlerle uğraşırken bir enerji barı yersen daha sonra atıştırma ihtimalin artıyor. Konu üzerinde çalışan İngiliz araştırmacılar, bunun nedeninin kendini gerçek bir öğün yemiş gibi görmemen olduğunu ve doyumsuzluğun seni daha sonra yiyecek aramaya yönelttiğini söylüyor.

Yemek takımları önemlidir. 60'tan fazla çalışmanın dahil edildiği bir Cambridge Üniversitesi meta analizine göre şık, büyük kaseler, tabaklar ve bardaklar güzel dursa da, bilinçaltında seni normalden daha çok yemeye yönlendirebiliyorlar.

Üstelik bu, küçük bir etki değil: Araştırmacılar, porsiyonlarımızı daha küçük kaplarda servis ettiğimiz takdirde genel yiyecek tüketimimizin günde 218 kalori kadar azalabileceğini buldu.

Daha eski araştırmalar, kaplarımızın renginin bile etkili olduğunu göstermişti: Beyaz bir tabakta pirinç yersen ne kadar yediğini fark etmezsin. Aynı pirinci koyu renkli bir tabağa koyduğunda, ne kadar yediğinin farkında olursun. Uzmanlara göre buradaki püf noktası, yediğin yemeğin rengiyle kullandığın kabın rengini mümkün olduğunca ayırt edebilmek. Bu sonuç şunu da söylüyor: Besin değeri yüksek, parlak renkli yiyecekler yiyorsan standart beyaz kaplar her zaman işe yarayacaktır.

Çevremiz diğer duyulara da hitap eder. Örneğin, işitme duyusu önemli bir rol oynar. Mutfak masanda, arka planda açık duran bir TV var mı? Atıştırırken müzik çalıyor mu? Journal of the Academy of Marketing Sciences'ta yayınlanan yakın tarihli bir araştırma, bu senaryoların seni daha fazla ve daha sağlıksız yiyecekler yemeye yöneltebileceğini iddia ediyor.

Çalışmanın yazarları, yüksek seslerin kalp atış hızımızı artırdığını ve stres yarattığını, bunun da bilinçaltında bizi daha çok ve daha hızlı yemeye, ayrıca kalori ve yağ açısından zengin, rahatlatıcı yiyecekleri tercih etmeye itebileceğini söylüyor.

Son olarak bizim eserimiz olan sosyal çevremiz, yani birlikte yemek yediğimiz kişiler ve onlarla birlikte yemek yememizin nedeni var. Yakın tarihli çalışmalar, daha sağlıklı beslenen kişilerle birlikte yemek yediğimiz zaman iyi tercihler yapmaya daha yatkın olduğumuzu söylüyor. Bu durumun tersi de geçerli: Sağlıksız yiyecek ve içecekler tüketen kişilerle birlikte yemek yediğimiz zaman onlara ayak uyduruyoruz.

Scott-Dixon, şu anda kiminle yemek yediğimizi seçme şansımız olmamasının beslenmemiz üzerinde büyük etkisi olabileceğini söylüyor. Tüm bu ayrıntıların ortak noktası şu: En sağlıklı şekilde beslenmek istiyorsan çevrene dikkat etmelisin.

Tüm bu ayrıntıların ortak noktası şu: En sağlıklı şekilde beslenmek istiyorsan çevrene dikkat etmelisin.

Scott-Dixon şöyle diyor: "Bu noktada bir süreklilik tasavvur ediyorum. Her öğünde çevremin mükemmel olmasına çalışmıyorum; öğünlerimi her seferinde biraz daha iyi bir ortamda yemeyi hedefliyorum." Örneğin, çalışma masanda yemek yemediğin günlerin sayısını haftada bir gün artırabilir ya da akşam yemeğinde sosyal medyaya bakıyorsan haftada bir kez bakmamayı deneyebilirsin.

Tüm bunlar bize; anın içinde, sakin ve sağlıklı beslenme tercihleri yapmaya hazır olmak için çevrende büyük, kapsamlı değişiklikler yapmak zorunda olmadığını söylüyor. İşe küçük şeylerden başla. Yemek yemek için düzgün, davetkar bir alan oluştur. Dikkat dağıtıcı faktörleri azalt. Yemek takımlarının, arka plan gürültüsünün, yanındaki kişinin etkisini düşün. Çevreni dilediğin gibi tasarlamak için atacağın bu küçük adımlar, sürekli bir pozitif ivme oluşturacak ve nihayetinde büyük sonuçlar verecektir.

Alışkanlık Haline Getir: Gün içinde en az bir öğünde yemek masasında oturmak gibi çevrende yapabileceğin küçük, pozitif bir değişiklik bul. Bu yeni davranışı, yemeğe hangi saatte başladığını telefonundan kontrol etmek gibi sahip olduğun bir alışkanlıkla birleştir. Telefonuna baktığında kendine "oturma zamanı!" de. Bunu her yaptığında kendini kutla; bu davranış, rutinin oturmasına yardımcı olacaktır.