Πώς να κατευθύνεις τον εαυτό σου προς την επιτυχία
Προπόνηση
Η συνειδητή χρήση έξυπνων κόλπων, όπως αυτά, μπορεί να σε βοηθήσει να λαμβάνεις αυτόματα υγιεινές αποφάσεις, ακόμα και αν μπεις στον πειρασμό να παραστρατήσεις.
Η θέση ενός τροφίμου στο σούπερ μάρκετ δεν είναι ποτέ τυχαία. Τα ράφια με τα πατατάκια που είναι σε έκπτωση ακριβώς δίπλα στην είσοδο έχουν στόχο να σε κάνουν να πάρεις ένα-δύο, επειδή αυτό που βλέπεις πρώτο τείνει να σε επηρεάζει σημαντικά για να το αγοράσεις, σύμφωνα με τους ψυχολόγους διατροφής. Αυτά τα γλυκάκια με φυστικοβούτυρο στο ύψος των ματιών στον διάδρομο του ταμείου; Ακριβώς η ίδια ιδέα.
Αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα για το πώς πείθεσαι με διακριτικό αλλά στρατηγικό τρόπο, ένα φαινόμενο που ειδικοί ονομάζουν "παρώθηση" (ή nudging), δηλαδή να κάνεις πολύ συχνά μια συγκεκριμένη επιλογή, καλή ή κακή, χωρίς καν να το συνειδητοποιείς. Ωστόσο, μπορείς και εσύ να επηρεάσεις τον εαυτό σου ώστε να παίρνεις πιο υγιεινές, πιο προορατικές αποφάσεις.
"Η χρήση της τεχνικής της παρώθησης στον εαυτό σου είναι ένας τρόπος για να έχεις επίγνωση του πόσο συχνά τα παραδόξως μικρά πράγματα επηρεάζουν τη συμπεριφορά σου, ώστε να ανακτήσεις τον έλεγχο", αναφέρει ο Samuli Reijula, λέκτορας θεωρητικής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι στη Φινλανδία. Δεν έχει να κάνει με τον αυστηρό αυτοέλεγχο ή περιορισμό, λέει ο Reijula, ο οποίος πρόσφατα ήταν συνεργάτης συγγραφέας σε μια μελέτη για αυτήν την έννοια, η οποία δημοσιεύτηκε στο "Behavioural Public Policy". Έχει να κάνει με το να διευκολύνεις τα πράγματα που θέλεις να κάνεις και να δυσκολεύεις τα πράγματα που δεν θέλεις να κάνεις, προσθέτοντας και αφαιρώντας εμπόδια όπως απαιτείται, αναφέρει.
"Το να αποφεύγεις τους πειρασμούς καταφεύγοντας μόνο στη δύναμη της θέλησης μπορεί να είναι εξαντλητικό, λέει ο Reijula. Όταν είμαστε διχασμένοι ανάμεσα σε αντικρουόμενες παρορμήσεις, όπως το να φάμε ένα γλυκό επειδή ακούγεται καλή ιδέα και να μην το φάμε για να αποφύγουμε την πρόσθετη ζάχαρη, δεν ενεργούμε πάντα προς το συμφέρον μας. (Για να μην αναφέρουμε ότι μπορούμε να καταναλώσουμε πολλή εσωτερική ενέργεια σκεπτόμενοι αυτήν την απόφαση.) "Ωστόσο, έχεις τη δύναμη να σκέπτεσαι και να προγραμματίζεις, ώστε να αποφεύγεις τις περιττές εσωτερικές μάχες και να προετοιμάζεις τον εαυτό σου για την επιτυχία", αναφέρει ο Reijula.
"Η χρήση της τεχνικής της παρώθησης στον εαυτό σου είναι ένας τρόπος για να έχεις επίγνωση του πόσο συχνά τα παραδόξως μικρά πράγματα επηρεάζουν τη συμπεριφορά σου, ώστε να ανακτήσεις τον έλεγχο".
Samuli Reijula
Λέκτορας θεωρητικής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι στη Φινλανδία
Δεν χρειάζεται πολύ μεγάλη προσπάθεια για να εξασκήσεις την τεχνική της παρώθησης στον εαυτό σου. Δες το πρόγραμμα που προτείνουν οι ειδικοί.
- Στείλε ένα μήνυμα στον εαυτό σου.
Άφηνε σημειώματα σε σημεία που θα τα βλέπεις, γράφε λίστες με εκκρεμότητες και βάζε υπενθυμίσεις στο ημερολόγιό σου. Δεν χρειάζεται να βασίζεσαι μόνο στις λέξεις: για παράδειγμα, θα μπορούσες να κολλήσεις μια εικόνα με πηγές πρωτεΐνης και τις αντίστοιχες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην πόρτα του ψυγείου, για να σε βοηθήσει να μειώσεις την κατανάλωση κρέατος και γαλακτοκομικών, όπως προτείνουν στην έρευνά τους ο Reijula και ο συνεργάτης συγγραφέας, Ralph Hertwig, διευθυντής του Center for Adaptive Rationality στο Max Planck Institute for Human Development στο Βερολίνο. (Ό,τι έχει αποτέλεσμα, καλό είναι.)
Μπορείς να κάνεις ό,τι κάνει και ο Hertwig και να τοποθετήσεις το χαλάκι της γιόγκα ή τα ρούχα για το γυμναστήριο δίπλα στο κρεβάτι σου το βράδυ, για να ωθήσεις τον εαυτό σου και να γυμναστείς το πρωί. Τέτοιου είδους "μηνύματα" μπορούν να σε βοηθήσουν να αναλάβεις δράση, επειδή το αποτέλεσμα της συνεχούς οπτικής επαφή είναι να μην τα ξεχνάς. Για βέλτιστα αποτελέσματα, δοκίμασε να τα συνδυάσεις με ένα πρόγραμμα "αν-τότε": για παράδειγμα, αν δεις το σημείωμά σου για το φαινόμενο του θερμοκηπίου, θα επιλέξεις ένα λαχανικό αντί για το τυρί.
- Άλλαξε τρόπο σκέψης.
Για να λάβεις μια καλύτερη απόφαση βραχυπρόθεσμα, σκέψου τις ενδεχόμενες μακροπρόθεσμες συνέπειες, λέει ο Reijula. Ας υποθέσουμε ότι είχες προγραμματίσει να πας για τρέξιμο το πρωί, αλλά ξύπνησες και έβρεχε. Αν έχεις μόνο αυτό το δίλημμα για να περάσεις την επόμενη ώρα, θα είναι πολύ δύσκολο να αντισταθείς να μείνεις στο κρεβάτι. Αλλά αν επαναπροσδιορίσεις την απόφασή σου να επιλέξεις ανάμεσα στο να έχεις περισσότερη ενέργεια ή να νιώθεις κούραση ή να θέσεις ένα προηγούμενο για το αν θα γυμνάζεσαι ή όχι κάθε φορά που βρέχει, το να σηκωθείς και να βγεις έξω φαίνεται πολύ πιο συναρπαστικό.
- Βγες από τη βολή σου.
Αν κάνεις κάτι λιγότερο πρακτικό για σένα, μπορεί επίσης να το κάνεις και λιγότερο επιθυμητό. Σοβαρά: αν μετακινήσεις απλώς ένα φαγητό πιο μακριά από το οπτικό σου πεδίο και σε μεγαλύτερη απόσταση, μειώνει τις πιθανότητές σου να το φας, λέει ο Reijula. Γι' αυτό, βάζε τα γλυκά στο πίσω μέρος του ντουλαπιού ή του ψυγείου και τα υγιεινά τρόφιμα στο μπροστινό. Όπως αναφέρει, δεν στερείσαι κάτι, απλώς μειώνεις την αλόγιστη κατανάλωση προσθέτοντας εμπόδια. Όταν θέλεις πραγματικά το γλυκό, θα κάνεις την προσπάθεια που απαιτείται για να το πάρεις.
Αν έχεις την τάση να παραγγέλνεις ανθυγιεινά φαγητά, μπορείς να διαγράψεις τις εφαρμογές παράδοσης φαγητού, γνωρίζοντας ότι θα είναι λιγότερο πιθανό να παραγγείλεις ένα μπέργκερ και τηγανητές πατάτες αν πρέπει να μπεις στον κόπο να εγκαταστήσεις ξανά την εφαρμογή και να συνδεθείς (ούτως ή άλλως, δεν πρόκειται ποτέ να θυμηθείς τον κωδικό πρόσβασης).
Το καλύτερο κομμάτι του της τεχνικής της παρώθησης στον εαυτό σου είναι ότι όσο περισσότερο το κάνεις και όσο περισσότερο το βλέπεις να αποδίδει τόσο ευκολότερο γίνεται να συνεχίσεις τις καλές συνήθειες. Τώρα, γράψε στον εαυτό σου ένα σημείωμα υπενθυμίζοντάς σου να χρησιμοποιήσεις την παρώθηση. Ίσως να είναι λίγο παρατραβηγμένο, αλλά πραγματικά το αξίζει.
Πήγαινε ένα βήμα παραπέρα
Για περισσότερες συμβουλές καθοδήγησης από ειδικούς σχετικά με τη νοοτροπία, την κίνηση, τη διατροφή, την αποκατάσταση και τον ύπνο, ρίξε μια ματιά στην εφαρμογή Nike Training Club.
Πήγαινε ένα βήμα παραπέρα
Για περισσότερες συμβουλές καθοδήγησης από ειδικούς σχετικά με τη νοοτροπία, την κίνηση, τη διατροφή, την αποκατάσταση και τον ύπνο, ρίξε μια ματιά στην εφαρμογή Nike Training Club.