พื้นที่ปลอดภัยของสตรีในกรุงคาบูล จุดนัดพบสำหรับการออกกำลังกาย

เมื่อก้าวเข้าสู่ศูนย์โยคะ Momtaz Yoga Center ในกรุงคาบูล ประเทศอัฟกานิสถาน ในชั่วขณะนั้นคุณจะรู้สึกเหมือนได้หลุดพ้นไปจากเมืองที่ซึ่งชายเป็นใหญ่และมีความรุนแรงเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง ด้วยพื้นที่กว้างขวาง ต้นไม้มากมาย และหน้าต่างสูงจากพื้นจรดเพดาน ศูนย์แห่งนี้ให้บรรยากาศคล้ายสตูดิโอโยคะทั่วๆ ไปในเมือง แต่มีอะไรหลายๆ ที่มากกว่านั้น

กลุ่มผู้หญิงที่มาต่างเดินเข้าประตูด้วยความกระตือรือร้น เพื่อเข้าคลาสกลุ่มแบบตัวต่อตัวที่จัดขึ้นเป็นครั้งแรกนับตั้งแต่เกิดการแพร่ระบาดครั้งใหญ่ของโคโรนาไวรัส จนสตูดิโอต้องถูกบีบให้ปิดทำการมาเป็นเวลาเกือบ 5 เดือน

Fakhria Momtaz เจ้าของและครูฝึก ต้อนรับการกลับมาของนักเรียนอย่าง Farida Esmati ด้วยการสวมกอด ราวกับไม่เคยมีอะไรเปลี่ยนไป “อยู่ที่อื่นไม่ได้รู้สึกสบายใจและสงบแบบนี้เลยค่ะ แม้แต่ในบ้านตัวเองก็ตาม” Farida กระซิบข้างหู Fakhria “ดีใจมากเลยค่ะที่ได้กลับมา พี่ Fakhria” Farida ต้องรวบรวมความกล้าอยู่หลายสัปดาห์กว่าจะกลับมาเยี่ยมสตูดิโอแห่งนี้อีกครั้งในรอบ 2 ปี แต่นับจากนั้น เธอก็แวะเวียนมาที่นี่ประจำ “โยคะช่วยฉันไว้” เธอบอก “เป็นสิ่งที่ฉุดฉันขึ้นจากอาการซึมเศร้า ช่วยให้ความมั่นใจ และยังสอนให้รู้ว่าฉันต้องดูแลตัวเอง ทุกครั้งเวลามาที่นี่จะรู้สึกเหมือนได้เกิดใหม่อีกครั้ง ได้โบยบินได้อย่างอิสระ รู้สึกโล่งใจ ไม่มีความเจ็บปวดทั้งทางร่างกายและจิตใจ”

Fakhria ผู้หันมาฝึกโยคะหลังจากทำงานนั่งโต๊ะจนปวดคอและหลัง ได้เริ่มต้นคลาสด้วยการพานักเรียนทำสมาธิอยู่กับปัจจุบัน จดจ่อที่ลมหายใจ แล้วเคลื่อนไหวไปตามโฟลว์ของท่าต่างๆ อย่างมั่นใจ “ฉันเริ่มสอนโยคะเพราะอยากให้ความสงบสุขภายในและความรู้สึกปลอดภัยซึมซับเข้าสู่ความคิดและจิตใจของผู้หญิง” เธอเล่า ซึ่งไม่ใช่เป้าหมายที่ทำได้ง่ายๆ เลย เมื่อไม่กี่เดือนก่อนนี้ เธอต้องหาที่หลบซ่อนตัวจากการโดนขู่ฆ่าเพราะรูปถ่ายที่ตอนนั้นเธอกำลังนำคลาสโยคะกลางแจ้งในเขตตะวันตกเฉียงใต้ของคาบูลเพื่อฉลองวันโยคะสากลอยู่นั้นเกิดกลายเป็นไวรัลขึ้นมา เธอบอกว่าการขยายอิทธิพลของกลุ่มตอลิบานทำให้เธอหวาดกลัว แต่นั่นไม่ได้หมายความว่าจะต้องหยุดสิ่งที่ตัวเองทำอยู่ “ถึงจะต้องลี้ภัยจากบ้านเกิดอีกรอบ ฉันก็จะสู้ในแบบของฉัน เพื่อความเป็นอยู่ที่ดีของผู้หญิง และเพื่อสิทธิของพวกเราในอัฟกานิสถาน” เธอประกาศ

ระหว่างที่กลุ่มผู้หญิงเคลื่อนกายเข้าสู่ท่าสุริยนมัสการ Jafar Hoseini (ซ้าย) และ Habib Jawid กำลังดูแลลูกสาวในพื้นที่รับรอง เพื่อให้เวลาภรรยาของตนได้ตั้งสมาธิอยู่กับปัจจุบันและปรับสภาวะจิตเข้าหาสิ่งที่ตัวเองกำลังวิ่งหนี สิ่งที่ทั้งสองทำไม่ใช่แค่การดูแลเด็ก แต่ยังถือเป็นสัญญาณของการที่สังคมในคาบูลค่อยๆ เปลี่ยนไป

บางครั้งเด็กน้อยอย่าง Asna ที่อายุ 2 ขวบ จะแอบเข้าคลาสเพื่อมาดูแม่ฝึกโยคะด้วย พื้นที่แห่งนี้จึงราวกับเป็นบ้านของครอบครัวใหญ่มากกว่าสตูดิโอสำหรับออกกำลังกาย “พื้นที่ที่ผู้หญิงสามารถออกกำลังกายได้อย่างปลอดภัยไม่เคยมีในคาบูลเลยสำหรับแม่ฉัน” Fakhria เล่า “หวังว่าสิ่งที่ทำไปและสตูดิโอแห่งนี้จะช่วยเปิดทางให้คนอีกช่วงอายุ [เจเนอเรชันถัดไป] ได้นะ

ตั้งแต่สร้างสตูดิโอเสร็จในปี 2016 ที่ดินผืนนี้ ซึ่ง Fakhria กับสามีเธอ Reza Momtaz เคยตั้งใจจะทำเป็นบริษัทไอทีของตัวเอง ก็ได้กลายเป็นสถานที่พักพิงให้ผู้หญิงกว่า 500 คน สตูดิโอของ Fakhria ไม่ใช่ที่แรกในประเทศ แต่เธอเชื่อว่าเป็นที่แรกที่เปิดตัวต่อสาธารณะ “เราต้องแสดงให้คนเห็นถึงด้านจริงๆ อีกด้านของอัฟกานิสถาน ด้านที่เป็นบวก” เธอบอก และเผยว่าตนมีแผนใหญ่ที่จะส่งข้อความนี้ออกนอกกำแพงสตูดิโอของเธอ ปัจจุบัน บ้าน Momtaz กำลังพัฒนาแอพตัวหนึ่งที่จะช่วยให้คนอัฟกันทุกคนเข้าถึงโยคะได้ โดยเฉพาะผู้หญิงที่ไม่สามารถออกจากบ้านได้

พอจบท่าศวาสนะ บรรดาผู้หญิงที่มาเข้าคลาสจะยังไม่กลับ แต่จะมารวมกลุ่มกันพูดคุยพร้อมกินแตงโมไปด้วย ซึ่งนี่เป็นอีกอย่างหนึ่งที่ Momtaz Yoga Studio เหนือกว่าสถานที่ฝึกโยคะธรรมดาทั่วไป (จริงๆ คือทุกๆ ที่ในกรุงคาบูลด้วยซ้ำ) โดยมอบสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยให้แต่ละคนได้คิดและทำสิ่งต่างๆ อย่างอิสระ มีขาประจำคนหนึ่งถาม Zarifa ที่มาครั้งแรกว่าเข้าคลาสแล้วรู้สึกอย่างไรบ้าง “เหมือนได้หลุดพ้นไปอยู่ที่อื่น” Zarifa ตอบ “ไปสู่โลกที่มีความสุขและสงบ” การพูดคุยดำเนินไปจนตะวันลับไปด้านหลังอาคาร ผู้หญิงแต่ละคนต่างกลับบ้านพร้อมความสุขที่เพิ่มขึ้นเล็กๆ และความหวังที่มากกว่าตอนที่มาถึง